.png)
អ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេងរបស់យើង ធាង សូរិយា ត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយក្នុង VOD Khmer កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា២០២២ ដោយមានអត្ថាធិប្បាយអំពីបទពិសោធនៃស្ត្រីចំនួនបីរូបមកពីគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងគោលជំហររបស់ពួកគេចំពោះសហគមន៍របស់ខ្លួន។ សូមមើលអត្ថបទដើមនៅ ទីនេះ ហើយអានវានៅខាងក្រោម!
មាតិកាអត្ថបទ
ស្ត្រីលេចធ្លោចំនួនបីរូបមកពីគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល ចង់ប្រែក្លាយបទពិសោធនៃជីវិតដ៏លំបាករបស់ខ្លួនទៅជាផែនការគោលនយោបាយ សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាស្ត្រីក្នុងសហគមន៍របស់ខ្លួន។ អ្នកស្រី ចៅ រតនៈ មកពីគណបក្សភ្លើងទៀនដែលគេដឹងថាស្និទ្ធនឹងលោក សម រង្ស៊ី, អ្នកស្រី អោម យូរ៉េត តំណាងឱ្យគណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងអ្នកស្រី ស សារ៉ាត់ មកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គឺជាម្ដាយ និងជាស្ត្រីដែលបានជួបប្រទះនូវអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ រងនូវភាពអយុត្តិធម៌ ការបៀតបៀនលើស្ត្រី និងវិសមភាពក្នុងសង្គម ជាដើម។
នៅក្នុងការឃោសនាបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ស្ត្រីនយោបាយទាំងបីរូបដែលត្រូវបានរំលេចដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងច្រើន បានបង្ហាញផែនការដឹកនាំ និងការតស៊ូមតិ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសស្ត្រីក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ។
បេក្ខនារីនៃគណបក្សទាំងបី ស្ថិតក្នុងចំណោមបេក្ខជនជាស្ត្រីចំនួន៣២ភាគរយដែលបានចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅនេះ។ ប៉ុន្តែជាអកុសល ពួកគាត់មិនបានជាប់ឆ្នោតនោះទេ។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានប្រមូលអាសនៈនៃរដ្ឋអំណាចមូលដ្ឋាននេះចំនួន១ ៦៤៨ ក្នុងចំណោមអាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់សរុប១ ៦៥២។
ដោយឡែក ៤អាសនៈដែលនៅសល់បានទៅលើគណបក្សភ្លើងទៀន។ ទោះបីជាពួកគាត់មិនបានជាប់ឆ្នោតក្ដី ក៏គុណតម្លៃនិងគោលនយោបាយរបស់ពួកគាត់សមនឹងទទួលបានការពិនិត្យនិងយកទៅពិចារណាសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍមូលដ្ឋាន។
គុណតម្លៃទាំងនេះ រួមមាន ការយល់ចិត្ត និងការអាណិតអាសូរដល់ម្ចាស់ឆ្នោតជាស្ត្រីដែលឆ្លងកាត់ទុក្ខលំបាក ហើយវាមានសក្តានុពលក្នុងការធ្វើឱ្យអ្នកនយោបាយអាចដោះស្រាយបញ្ហាដោយប្រសិទ្ធភាព ដោយយកទស្សនៈរបស់អ្នកដទៃមកពិចារណា និងស្វែងរកការបង្កើតគោលនយោបាយដ៏ពិតប្រាកដមួយដែលអាចជួយដល់ប្រជាជនរបស់ពួកគេបាន។
តើអ្នកដឹកនាំដែលចេះយល់ចិត្តម្ចាស់ឆ្នោតមានលក្ខណៈបែបណាដែរ?
ចៅ រតនៈ អាយុ៣៥ឆ្នាំ ជាអតីតអ្នកលក់គ្រឿងទេស និងជាស្រ្តីមេម៉ាយដែលមានកូន៣នាក់។ នាងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ តំណាងគណបក្សភ្លើងទៀន នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ ក្នុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត រតនៈ បាននិយាយថា ការដឹកនាំរបស់គាត់ផ្អែកលើបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួន ជាពិសេសរឿងអយុត្តិធម៌ និងការបៀតបៀនលើស្ត្រីដែលគាត់បានឃើញនិងជួបប្រទះដោយផ្ទាល់។ គាត់បន្តថា មេឃុំគួរឱ្យស្រ្តីក្នុងឃុំដឹងថា នៅពេលពួកគាត់ជួបប្រទះនឹងការរំលោភបំពានណាមួយ ពួកគាត់អាចប្រឹក្សាជាមួយមេឃុំឬថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងឃុំ ដើម្បីរកវិធានការដោះស្រាយ។
រតនៈ និយាយថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំចង់ផ្ដល់ឱ្យពួកគេគឺការយល់ចិត្ត»។
ការយល់ចិត្តដែលស្ត្រីមេម៉ាយរូបនេះលើកឡើង គឺទំនងជាចង់សំដៅលើស្រី្តបម្រើការក្នុងកាស៊ីណូនៅប៉ោយប៉ែតដែលត្រូវការការការពារទប់ទល់នឹងការយាយី និងអំពើហិង្សាពីអតិថិជនជាប្រចាំ។
អោម យូរ៉េត បេក្ខជនគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ឈរឈ្មោះជាមេឃុំព្រែកឫស្សី ខេត្តកណ្ដាល ចែករំលែកទស្សនៈស្រដៀងគ្នានឹង រតនៈ។ យូរ៉េត ជាអតីតអ្នកលក់ត្រី និងជាស្រ្តីមេម៉ាយដែលមានកូន១នាក់។ នាងមានបំណងប្រើប្រាស់បទពិសោធពីមុនៗរបស់គាត់ដែលរស់នៅជាមួយប្តីហិង្សា ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសដែលមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងសាលាឃុំ សម្រាប់ស្ត្រីដែលជាជនរងគ្រោះដោយអំពើហិង្សាពីដៃគូជីវិត។
«យើងអាចយល់ពីស្ថានភាពរបស់ពួកគាត់ និងធ្វើជាទីប្រឹក្សារបស់ពួកគាត់ ព្រោះយើងជាស្ត្រីដូចពួកគេដែរ» យូរ៉េត សំដៅលើអ្វីដែលគាត់អាចធ្វើសម្រាប់ស្ត្រីមួយចំនួននៅក្នុងសហគមន៍របស់គាត់ដែលកំពុងជួបប្រទះបញ្ហា ប្រសិនបើគាត់ជាប់ឆ្នោត។
បេក្ខភាពស្ត្រីអ្នកនយោបាយម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ស សារ៉ាត់ អាយុ៣៨ឆ្នាំ ជាជាងកាត់ដេរ និងជាម្ដាយនៃកូនបីនាក់។ បេក្ខនារីមេឃុំកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង របស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន រូបនេះ បាននិយាយថា គាត់មិនដែលត្រូវបានគេយកចិត្តទុកដាក់នោះទេ នៅពេលគាត់បញ្ចេញមតិយោបល់។
គាត់បានពន្យល់ថា៖ «គេមិនទទួលយកពាក្យសម្ដីរបស់យើង គេមិនស្ដាប់យើង ហើយមិនផ្ដល់តម្លៃដល់យើង ពេលយើងនិយាយពីបញ្ហាដែលចង់ឱ្យពួកគេដោះស្រាយ»។
ហេតុនេះហើយបានជា សារ៉ាត់ ចង់ក្លាយជាមេឃុំកំពង់ត្រឡាច ដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរ និងផ្ដល់ការយល់ចិត្តដល់ស្ត្រី និងជំរុញឱ្យពួកនាងចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសង្គមនិងនយោបាយ។
សារ៉ាត់ បាននិយាយថា៖ «វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ដែលយើងស្តាប់អំពីបញ្ហាផ្សេងៗដែលស្រ្តីបានឆ្លងកាត់»។
សារ៉ាត់ បានបន្តថា៖ «នៅពេលដែលយើងស្តាប់អំពីបញ្ហារបស់ពួកគាត់ ហើយព្យាយាមដោះស្រាយវាជាមួយគ្នា នោះស្ត្រីទាំងនោះនឹងមានការជឿជាក់ក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងចូលរួមជាមួយសង្គមកាន់តែច្រើន»។
សរុបមក បេក្ខនារីទាំងបីដែលបានរស់នៅក្នុងជីវិតសាមញ្ញ និងជួបប្រទះនឹងការលំបាកស្រដៀងនឹងស្ត្រីដទៃទៀតនៅក្នុងសហគមន៍ដែរនោះ អាចជាមេដឹកនាំមូលដ្ឋានដែលមានសក្តានុពលនាពេលអនាគត។ បន្ថែមពីនោះ ពួកគាត់យល់និងដឹងច្បាស់ពីអារម្មណ៍ស្ត្រីដូចគ្នា។
ការកែប្រែបទពិសោធរស់នៅទៅជាគោលនយោបាយ
ការយល់ចិត្តម្ចាស់ឆ្នោត គឺជាគុណភាពមួយនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំ ប៉ុន្តែវាគួរលើសពីអ្វីដែលអ្នកនយោបាយប្រើនៅពេលចេញធ្វើយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត។ ចំណុចដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះ គឺគោលនយោបាយទូទៅដែលបេក្ខភាពស្ត្រីទាំងបីនេះចង់ដោះស្រាយ នោះគឺអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងការយាយីដែលស្ត្រីជួបប្រទះ។ ស្ត្រីទាំងបីនាក់នេះបាននិយាយពីបទពិសោធផ្ទាល់ខ្លួន អំពីបទដ្ឋានយេនឌ័រ និងអំពើហិង្សា។
យូរ៉េត ដែលបានរៀបការពីរដងជាមួយប្តីហិង្សា មានការយល់ដឹងពិតប្រាកដអំពីអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ហើយគាត់បាននិយាយថា៖ «ប្ដីហិង្សាតែងតែដាក់សម្ពាធប្រពន្ធរហូតដល់ប្រពន្ធឈឺចាប់ទាំងផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ត ហើយលេបថ្នាំសម្លាប់ខ្លួន ព្រោះមិនអាចទ្រាំបាន»។ នេះជាមូលហេតុដែលគាត់បានតស៊ូមតិឱ្យមានមន្ត្រីឃុំជាស្ត្រីបន្ថែមទៀត ដោយសង្ឃឹមថា មន្រ្តីឃុំទាំងនោះអាចធ្វើជាអ្នកតស៊ូមតិសម្រាប់ជនរងគ្រោះដោយអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារបាន។
ស្រដៀងគ្នាដែរ សារ៉ាត់ ដែលជាបេក្ខភាពស្រ្តីម្នាក់ទៀតមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន បានលើកឡើងថា នៅក្នុងសហគមន៍របស់គាត់ នៅពេលដែលមានករណីអំពើហិង្សាគ្រួសារកើតឡើង ស្ត្រីគឺជាអ្នកដែលត្រូវបានគេកោះហៅឱ្យទៅ «និយាយអំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួន»។ សារ៉ាត់ មិនយល់ស្របនឹងដំណោះស្រាយនេះ ហើយជំនួសមកវិញថា «យើងមិនត្រូវនិយាយជាមួយស្ត្រីតែម្ខាងនោះទេ ព្រោះអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារភាគច្រើនបង្កឡើងដោយបុរស»។
សារ៉ាត់ បានបន្តថា «ទាំងស្ត្រីនិងបុរសគួរទទួលបានការអប់រំអំពីយេនឌ័រស្មើគ្នា»។ លើសពីនេះ សារ៉ាត់ យល់ឃើញថា វិសមភាពអំណាចរវាងប្តីនិងប្រពន្ធ គឺជាកត្តាជំរុញឱ្យកើតមានអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ដោយសារតែប្តីឬក៏ប្រពន្ធប្រើអំពើហិង្សា ដើម្បីពង្រឹងនិងពង្រីកអំណាចនិងគ្រប់គ្រងលើដៃគូម្ខាងទៀត។
គាត់បានពន្យល់ថា៖ «សូម្បីតែរឿងតូចតាចក្នុងភូមិ បើប្ដីមិនឱ្យប្រពន្ធទៅ ប្រពន្ធក៏មិនហ៊ានទៅដែរ»។
អ្នកស្រី ចៅ រតនៈ ដែលជាកូនស្រីរបស់អតីតពលករចំណាកស្រុកម្នាក់ បានចែករំលែកការយល់ដឹងរបស់នាងអំពីបញ្ហាចំណាកស្រុកនៅប៉ោយប៉ែត ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ នាងបានឱ្យដឹងថា សម្រាប់ពលករចំណាកស្រុក ល្បឿននិងថ្លៃសេវាធ្វើឯកសារផ្លូវការសម្រាប់ឆ្លងកាត់ព្រំដែនផ្សេងៗ គឺជាបញ្ហាចម្បង។
ថ្លៃសេវាខុសច្បាប់ ត្រូវតែបង់ទៅឱ្យមន្ត្រី ដើម្បីទទួលបានលិខិតឆ្លងដែនលឿន។ បើមិនដូច្នេះទេ គេត្រូវចំណាយពេលរហូតដល់មួយខែ។ដោយសារហេតុផលនេះ ប្រជាជនត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកដោយខុសច្បាប់ ដើម្បីទទួលបានឱកាសការងារច្រើន។
ដូចករណីគ្រួសារនាងដែលមិនមានលទ្ធភាពទិញឯកសារផ្លូវការសម្រាប់ឆ្លងព្រំដែន រតនៈនិងឪពុកម្តាយរបស់នាងបានចាកចេញពីក្រុងប៉ោយប៉ែតមុនថ្ងៃរះ ដើម្បីទៅបេះម្ទេសប្រមាណ១០គីឡូក្រាមនៅកសិដ្ឋានថៃ ដោយរកចំណូលបាន៧០បាត ឬប្រហែល២ដុល្លារ ក្នុងមួយថ្ងៃ។ រតនៈ និងឪពុកម្តាយ ត្រលប់មកក្រុងប៉ោយប៉ែតវិញក្រោយពេលយប់ ដើម្បីគេចពីសមត្ថកិច្ចក្បែរព្រំដែន។ ជាមួយនឹងមេរៀនជីវិតនិងបទពិសោធន៍បានមកពីគ្រួសារនេះ រតនៈ និយាយថា នាងបានដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីតម្រូវការរបស់ជនចំណាកស្រុក។ ដូច្នេះ នាងនឹងអាចឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ពួកគេ ប្រសិនបើនាងជាប់ឆ្នោត។
អ្នកដឹកនាំបែបថ្មី
នៅលើឆាកនយោបាយ ការអះអាងនិងភាពតឹងតែង គឺជាគុណសម្បត្តិឬចំណុចខ្លាំងដែលអ្នកនយោបាយតែងប្រកាន់យក។ ចំណែកសេចក្តីសប្បុរស ការយល់ចិត្ត និងការអាណិតអាសូរ ត្រូវគេយល់ថា គឺជាចំណុចខ្សោយទៅវិញ។
ប៉ុន្តែ ឧទាហរណ៍នៃជំងឺរាតត្បាត កូវីដ-១៩ បានបង្ហាញថា ការយល់ចិត្តប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោតពីសំណាក់អ្នកដឹកនាំនយោបាយ គឺជាអ្វីដែលពួកគេត្រូវការបំផុត។ ភាពជាអ្នកដឹកនាំដែលចេះយល់ចិត្តប្រជារាស្ត្រ មិនត្រឹមតែគួរត្រូវបានលើកទឹកចិត្តប៉ុណ្ណោះទេ ព្រោះវាត្រូវការជាចាំបាច់ក្នុងសម័យកាលនេះ ប៉ុន្តែការចេះយល់ចិត្តប្រជារាស្ត្រនេះបានបង្ហាញពីប្រសិទ្ធភាពក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំផងដែរ។
លោកស្រី Jacinda Ardern នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសនូវែលសេឡង់ បានប្រកាន់យកសេចក្ដីសប្បុរស និងការយល់ចិត្ត ដែលជាការដឹកនាំបែបថ្មីនេះ។ លោកស្រីបានការពារភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់លោកស្រីដែលខុសពីអ្នកដទៃ ដោយនិយាយថា «ប្រសិនបើយើងផ្តោតតែលើការបង្ហាញថា ខ្លួនជាមនុស្សខ្លាំងបំផុត និងមានអំណាចបំផុតក្នុងបន្ទប់ នោះខ្ញុំគិតថា យើងបាត់បង់មូលហេតុចម្បងដែលយើងត្រូវបានប្រជាជនបោះឆ្នោតឱ្យដឹកនាំ»។ លោកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា «ខ្ញុំផ្ដោតលើការដឹកនាំដោយការយល់ចិត្ត ដោយមោទកភាព ពីព្រោះអ្នកអាចមានទាំងការយល់ចិត្ត និងភាពរឹងមាំ»។
ក្នុងអំឡុងពេលនៃជំងឺរាតត្បាត កូវីដ-១៩ ខណៈដែលរដ្ឋការនូវែលសេឡង់កំពុងរៀបចំបិទប្រទេស លោកស្រី Jacinda Ardern បានបង្ហាញខ្លួននៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ក្នុងអាវយឺត នៅផ្ទះរបស់លោកស្រី ដើម្បីជូនដំណឹងដល់ប្រជាជាតិទាំងមូល។ លោកស្រីបានពន្យល់ថា លោកស្រីទើបតែដាក់កូនស្រីដែលទើបចេះដើររបស់ខ្លួនឱ្យដេក។
ក្នុងការធ្វើដូច្នេះ លោកស្រីបានបង្ហាញដល់ប្រជាជនរបស់លោកស្រី ថាលោកស្រីពិតជាមានជីវិតរស់នៅស្រដៀងនឹងពួកគេ។ សូម្បីតែកាយវិការតូចតាចនេះក៏បានជួយឱ្យទទួលបានការទុកចិត្តពីប្រជាជនរបស់លោកស្រីដែរ។
ការពិនិត្យមើលចរិតលក្ខណៈទាំងនេះ ចោទជាសំណួរថា តើនយោបាយកម្ពុជានឹងទៅជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើមេដឹកនាំទាំងបុរសនិងស្ត្រីមិនគ្រាន់តែផ្ញើសារប្រជាភិថុតិ ដើម្បីព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកបោះឆ្នោតនោះ? ចុះបើអ្នកនយោបាយពិតជាមានជីវិតស្រដៀងនឹងម្ចាស់ឆ្នោតនោះ ថាតើពួកគេអាចប្រើប្រាស់បទពិសោធរស់នៅរបស់ពួកគេ តាមរយៈការយល់ចិត្ត ដើម្បីបង្កើតទំនាក់ទំនងក្នុងសហគមន៍ និងស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីការផ្លាស់ប្ដូរជីវភាពរបស់ប្រជាជនបានដែរឬយ៉ាងណា៕
Comments